Ursus

Historia fabryki produkującej URSUSy sięga roku 1893, kiedy to siedmiu gentelmenów (Emil Schonfeld, Kazimierz Matecki, Ludwik Rossman, Ludwik Fijałkowski, Stanisław Rostkowski, Aleksander Radzikowski i Karol Strassburger) założyło towarzystwo udziałowe produkujące armaturę. W 1907 roku rozpoczęto produkcje silników spalinowych oraz zmieniono nazwę firmy na "Towarzystwo Udziałowe Specyalnej Fabryki Armatur i Motorów", wtedy też narodził się skrót URSUS. Ranga fabryki rosła, produkowano coraz więcej i coraz nowocześniejszych silników. W 1915 roku rozpoczęto prace nad pierwszym ciągnikiem rolniczym, których wynikiem było zbudowanie po trzech latach prototypu. Pierwsze traktory opuściły fabrykę w 1922 roku. Spółka upadła w 1930 roku i została włączona do Państwowych Zakładów Inżynierii, jako zakład produkujący głównie dla potrzeb wojska. Tyle tytułem wstępu, przejdźmy teraz do tematu, czyli do powojennych dziejów fabryki.
Wojna zniszczyła fabryki URSUSa, trzeba było zacząć wszystko od początku. Dość szybko odbudowano zakład, gdyż udało się znaleźć wiele zagrabionego przez okupanta sprzętu. Wzorując się na pozostawionych przez niemców ciągnikach Lanz - Buldog LB-45, w roku 1947 rozpoczęto produkcję modelu C-45
, wyposażonego w średnioprężny, dwusuwowy jednocylindrowy silnik z głowicą żarową o mocy 45 KM. Wyprodukowano 60 tysięcy egzemplarzy, w międzyczasie w 1954 roku, modernizując model. W 1953 roku w Instytucie Mechanizacji i Elektryfikacji Rolnictwa, skonstruowano wersję cwyposażoną w tylny most gąsiennicowy. Produkcję modelu C-45 zakończono w 1959 roku. Pomimo prymitywnych warunków produkcji, model ten należy uznać za udany. Był prosty w eksploatacji, obsłudze, konserwacji, nie wymagał skomplikowanych napraw oraz posiadał solidną konstrukcję.
W latach 1954-1959 produkowano także zmodernizowanego Ursusa C-451, nazywanego "saganem na gumowych kołach". W stosunku do C-45 posiadał wzmocniony wspornik osi przedniej, wał korbowy hartowany powierzchniowo, ogumione koła jezdne, brezentową budkę dla kierowcy i reflektor roboczy.
Wyposażono go także w przyspieszacz prędkości szosowych, czyli dodatkowy bieg. Hamulce kół jezdnych były bębnowe, sterowane mechanicznie, traktor posiadał także dodatkowy hamulec przekładni biegów sterowany dźwignią ręczną. Silnik podobni jak w C45 był niskoprężny, jednocylindrowy z zamkniętym wtryskiwaczem o mocy 33 kW (45 KM).
|
wersja z kołami żelaznymi |
wersja z kołami ogumionymi |
Silnik |
jednocylindrowy dwusuwowy |
Moc [KM] |
colspan=2>33kW / 45 KM |
Liczba biegów do jazdy w przód |
3 |
6 |
Liczba biegów do jazdy wstecz |
1 |
2 |
Prędkości maksymalne na poszczególnych biegach [km/h] |
- I bieg 3,5
- II bieg 4,7
- III bieg 6,2
- wsteczny 4,1
|
- I bieg 3,5
- II bieg 4,7
- III bieg 6,2
- IV bieg 9,4
- V bieg 12,6
- VI bieg 16,7
- wsteczny I 4,1
- wsteczny II 11,9
|
Ciężar ciągnika gotowego do pracy [kg] |
3380 |
3680 |
Maksymalna masa przyczepy [kg] |
1750 |
2200 |
Rozstaw osi/kół przednich i tylnych [mm] |
2035 / 1420 / 1505 |
Wymiary [mm]
dł/szer/wys |
3430 / 1800 / 2260 |
W 1957 roku, światło dzienne ujrzał C-308, był to tak zwany ciągnik ogrodniczy. Odmomentu rozpoczęcia prac w marcu, do powstania pierwszego prototypu nie minęło wiele czasu - gotowy był 11 października 1957 roku. Jako napęd wykorzystano silnik pochodzący z Wytwóni Sprzętu Mechanicznego w Bielsku Białej - jednocylindrowy, dwusuwowy o zapłonie iskrowym typu S261C. Dysponował on mocą 8KM (5,9 kW). Ciągniczek sprawował się wyśmiecinie zarówno wogrodnictwie jak i sadownictwie, powstałodo niego wiele dodatkowych narzędzi i urządzeń, takich jak kosiarki, spryskiwacze, pługi, a nawet przyczepki. Opływowy kształt z jednym centralnie umieszczonym reflektorem prezentował się dość interesująco. Produkowano je do 1963 roku, ogóęm taśmy montażowe opuściło 4100 Ursusów C-308. Jeszcze dziś, można spotkać gdzieniegdzie służących swym włąścicielom przedstawicieli tego modelu.
Od 1959 roku z taśm montażowych zjeżdżały opracowane przez naszych inżynierów nowczesne ciągniki oznaczone symbolem C-325, napędzane dwucylindrowym silnikiem o mocy 25 KM i pojemności 1990 cm3. Opracowany w całości przez polskich inżynierów z Biura Konstrukcyjnego Zakładów Mechanicznych URSUS, którzy dostrzegali fakt, iż produkowany wówczas model C-45 nie jest w stanie spełniać ówczesnych wymagań. Prace nad tym modelem, trwały od 1955 roku. Klasyczna bezramowa konstrukcja, dwucylindrowy silnik, podnośnik hydrauliczny, to główne cechy trzech pierwszych prototypów,zbudowanych w 1957 roku.
W 1963 roku do sprzedaży trafił model C-328
z mocniejszym, bo 28-mio konnym silnikiemo pojemności 1960 cm3, będący modernizacją C-325. Do 1967 roku wyprodukowano ponad 100 tysięcy Ursusów C325 i C-328.
Od 1 lipca 1967 roku fabrykę opuszczał nowy i silniejszy, bo z silnikiem o mocy 30 KM, Ursus C-330
, produkowany aż do 1993 roku (W latach 1986-1993 jako model C-330M). Wersja eksportowa posiadała oznaczenie C-335. Z taśm montażowych zjechało łącznie 433.182 traktorów z rodziny C-330.
Nowy, wiekszy C-4011 produkowany był od 1965 roku
. Napędzał go silnik o mocy 42 KM. Niektóre jego części były zunifikowane z produkowanym równolegle modelem C-330. W 1971 wprowadzono nowy silnik o mocy 45 KM a model uzyskał oznaczenioe C-355, kilka lat później wprowazdono C-360 z 52-konnym silnikiem. Do roku 1992 wyprodukowano 650.881 traktorów tej serii (4011, C-355, C-360).